Xuất thân

Henry chào đời năm 1386, trong một tòa tháp tại cổng của lâu đài Monmouth (lý giải cho tên gọi Henry xứ Monmouth) thuộc xứ Wales. Ông là con trưởng của Henry xứ Bolingbroke (tức vua Henry IV sau này), và Mary de Bohun, khi bà mới 16 tuổi. Bà Mary mất khi sinh ở tuổi 24, trước khi Henry xứ Bolingbroke lên ngôi. Henry sinh ra dưới thời trị vì của người bác họ, Richard II. Do không có khả năng nối ngôi (vua Richard đã chọn bá tước Mortimer xứ March làm người kế vị), năm sinh của Henry cũng không được ghi chép chính thức. Trên thực tế, đến tận ngày nay nhiều tranh luận vẫn diễn ra xoay quanh việc năm sinh thực sự của ông là năm 1386 hay 1387. Tuy nhiên, theo suy luận thì cha mẹ Henry đã ở Monmouth suốt năm 1386, còn em trai ông là Thomas sinh vào mùa thu năm 1387, nên ngày sinh của ông được ghi nhận chính thức là 16 tháng 9 năm 1386.

Ông nội của Henry, John xứ Gaunt, là hoàng tử thứ của vua Edward III thuộc nhà Plantagenet, được vua cha phong làm công tước xứ Lancaster năm 1362. Từ đó, John trở thành tổ tiên của nhà Lancaster, gia tộc sẽ cai trị nước Anh gần 70 năm. Về sau, vua Edward chọn người cháu đích tôn, Richard lên nối ngôi (tức vua Richard II), và John được chọn làm cận vệ cho vị vua trẻ Richard.

Năm Henry 12 tuổi, cha ông bị đày vì tham gia nổi loạn và ông đã được vua Richard II trông nom, dạy dỗ và đối xử tử tế. Năm 1399, Henry tháp tùng vua Richard tới Ireland, thăm lâu đài Trim ở Meath, một địa điểm hội họp truyền thống lâu đời của quốc hội Ireland.

Năm 1399, ông nội Henry là John xứ Gaunt qua đời. Cùng năm đó, vua Richard II bị lật đổ bởi phe Lancaster_những người sau đó tôn cha ông lên ngai vàng, tức vua Henry IV. Người con trai cả Henry được triệu hồi về nước Anh. Trong lễ đăng quang của vua cha, Henry được phong làm Hoàng thân xứ Wales. Ngày 10 tháng 11 năm 1399, ông được phong làm Công tước Lancaster[3]. Ngoài ra, ông còn giữ tước vị công tước xứ Cornwall, bá tước xứ Chester và công tước xứ Aquitaine. Theo một ghi nhận gần đây, Henry đã từng theo học tại Queen's College (Oxford), dưới sự hướng dẫn của hiệu trưởng kiêm tổng giám mục Oxford là Henry Beaufort vào năm 1399, trước khi giữ chức giám quan vùng Cornwall kể từ năm 1400.

Chiến công và thương tích đầu đời

Chưa đầy 3 năm sau đó, Henry trở thành chỉ huy của một phần quân đội Anh, khi ông mới 16 tuổi. Năm đó (1403), ông đánh bại Owain Glyndŵr ở xứ Wales (do vua Charles VI của Pháp viện trợ) rồi tiếp tục làm chỉ huy cánh trái quân Anh dưới quyền vua cha Henry IV đi trấn áp thành công cuộc nổi dậy do một lãnh chúa Norman Henry 'Hotspur' Percy cầm đầu tại trận Shrwesbury. Tuy nhiên, vị hoàng tử trẻ suýt mất mạng do bị trúng một mũi tên xuyên qua mặt, nhưng may mắn sống sót nhờ được điều trị tích cực (giả thiết cho rằng ông đã bật giáp bảo vệ mặt lên để có thể ra hiệu lệnh rõ ràng hơn, khiến cung thủ đối phương có thể nhắm bắn vào mặt). Trong suốt nhiều ngày liền, quan ngự y hoàng gia John Bradmore đã dùng mật ong để sát trùng vết thương, rồi dùng một công cụ đặc biệt để đưa đầu mũi tên ra khỏi mặt ông mà không gây bất kỳ chấn động nào, trước khi dùng cồn rửa vết thương. Cuộc phẫu thuật kết thúc tốt đẹp, nhưng vết thương đó đã để lại trên mặt Henry một vết sẹo vĩnh viễn như chứng tích chiến tranh trong cuộc đời ông. Bradmore sau đó đã ghi chép lại nó vào nhật ký riêng viết bằng tiếng La-tinh có tựa đề Philomena. Quá trình điều trị này cũng xuất hiện trong một tài liệu y thuật khuyết danh được viết bằng tiếng Anh cổ vào khoảng năm 1446.

Kể từ đó, Henry đã nhận thấy sự lợi hại của các cung thủ Cheshire nhờ vào loại cung dài uy lực của họ, khiến Henry chiêu mộ lực lượng này thăm gia chiến tranh với Pháp khi ông lên ngôi, góp phần quan trọng cho thắng lợi của quân Anh trong trận Agincourt.

Tham gia chính trường và mâu thuẫn với vua cha

Cuộc nổi loạn của Owain Glyndŵr đã tiêu hao đáng kể binh lực cá nhân của Henry. Năm 1408, khi vua Henry IV lâm bệnh nặng, hoàng tử Henry tiến hành thâu tóm quyền lực chính trị. Kể từ tháng 1 năm 1410, nhờ sự trợ giúp của anh em Beaufort (các thầy và chú của ông), Henry đã nắm trọn quyền hành trong triều đình. Henry cho thấy sự khác biệt với vua cha trong chính sách đối nội và đối ngoại, khiến vua Henry IV phải bãi nhiệm con trai mình khỏi chính phủ từ tháng 11 năm 1411. Mâu thuẫn này từng khiến cho nhà Beaufort gợi ý cho Henry buộc cha mình thoái vị, bởi lẽ nó khiến uy tín của hoàng tử bị tổn hại nghiêm trọng.

Giả thiết về tuổi trẻ thiếu kiểm soát

Đã có nhận định về thời niên thiếu đầy nông nổi của Henry, như mô tả của Shakespeare, một phần bởi các mâu thuẫn chính trị. Tuy nhiên, các sử sách viết về sự nghiệp chính trị, quân sự, và thậm chí cả đời tư thời trẻ của Henry đã bác bỏ nhận định trên. Một trong số đó là sự mâu thuẫn giữa Henry và tổng trưởng lý_câu chuyện mà trên thực tế không có ghi chép cụ thể cho đến năm 1531.

Một câu chuyện khác là về hiệp sĩ Falstaff_một người bạn thân của Henry và nhân vật quan trọng trong vở kịch Henry V của Shakespeare, vốn có tên thật là John Oldcastle. Ông ta đã đứng về phía gia tộc Lollard để chống lại Henry, khiến ông bị xử tử vài năm sau khi Henry lên ngôi, khiến gia đình của ông phải đổi họ thành Fastolf. Ngoài ra, các đối thủ chính trị khác bao gồm Thomas Arundel, tổng giám mục của Canterbury cũng bị Henry hạ bệ sau khi ông nối ngôi vua cha Henry IV vào năm 1413 (theo Thomas Walsingham), biến ông trở thành một con người khác, thận trọng hơn, điềm đạm hơn.